Επειδή συχνά είμαστε οργισμένοι, όταν έχουμε δίκαιο, αλλά...
Παρασκευή, Μαΐου 30, 2008
Πέμπτη, Μαΐου 29, 2008
Για πορωμένους κλασσικούς φιλολόγους
Επειδή κάποιοι από σας μπορεί να θέλουν να περάσουν το σαββατοκύριακο εντρυφώντας στους αρχαίους συγγραφείς, για να δείτε τα κείμενα της αρχαίας γραμματείας στα ελληνικά στην πύλη Perseus χρησιμοποιήστε τον σύνδεσμο Greek Texts και στη συνέχεια επιλέξτε το συγγραφέα που σας ενδιαφέρει.Εμφανίζεται το κείμενο στην αρχή του και από την αριστερή λωρίδα μπορείτε να επιλέξετε χωρίο. Την ίδια στιγμή στα δεξιά, Cross-references in general dictionaries to this page, βλέπετε δεσμούς που σας οδηγούν σε λήμματα στο Liddell & Scott. Από εκεί, με βάση τα παραδείγματα που δίνει στον ορισμό της λέξης, έχετε στη διάθεσή σας δεσμούς για το σύνολο του κειμένου στο οποίο ο τύπος απαντά και έτσι πολλές επιλογές για παραδείγματα ή για τις ασκήσεις σας.
Για περισσότερα, ζωντανά από Δευτέρα.
Περί γλώσσας, συνέχεια
Επειδή η κουβέντα μας τις τελευταίες μέρες περιφέρεται κατ' αποκλειστικότητα γύρω από τη γλώσσα, σε όποια χρονική περίοδο κι αν τοποθετείται, να σας παραπέμψω, εκτός από την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα, και στον Ηλεκτρονικό Κόμβο για την υποστήριξη των διδασκόντων την Ελληνική Γλώσσα.Για τα αρχαία ελληνικά, σας επισημαίνω ότι στην Πύλη υπάρχει εκτενής κατάλογος με αρχαιογνωστικές πύλες, τις οποίες θα ήταν χρήσιμο κάποια στιγμή να επισκεφτείτε.
Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτήν της Oξφόρδης, CLASSICS AT OXFORD. FACULTY OF CLASSICS, UNIVERSITY OF OXFORD, όπου, εκτός των άλλων, υπάρχουν σύνδεσμοι με τον Thesaurus Linguae Graecae και το Perseus Project .
Για τους γερμανομαθείς, σημαντικό υλικό μπορεί να βρεθεί και μέσω της πύλης KIRKE. KATALOG DER INTERNETRESSOURCEN FÜR DIE KLASSISCHE PHILOLOGIE.
Κι επιπλέον, σε επίπεδο γενικότερης αναζήτησης, μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε το Yahoo Classics.
Σε άλλο ύφος τώρα, και μετά τη χθεσινή μας 'κουβεντούλα' για τη διδασκαλία της αρχαίας και της νεοελληνικής γλώσσας και την όποια πιθανή σχέση μπορεί να υφίσταται σε διδακτική και μεθοδολογία ανάμεσα στα δύο διδακτικά αυτά αντικείμενα, αναδημοσιεύω ένα κείμενο, όπως το βρήκα στο blog Ανορθογραφίες, Μάρτιος 2007, για να ακούσω ή καλύτερα να δω γραπτά τα σχόλιά σας για το θέμα.
Αρχαία ελληνικά, η θαυματουργή γλωσσική... φραπελιά!
Μία «έρευνα» για την «προσφορά» των αρχαίων ελληνικών στην «ουσιαστικότερη εκμάθηση» των νέων...
Στις 23/1/2007 το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων εξέδωσε δελτίο τύπου σχετικό με «έρευνα» που πραγματοποίησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) για τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο, με αφορμή την εβδομαδιαία αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος. Το δελτίο τύπου του ΥΠ.Ε.Π.Θ. σημειώνει πως «τα αποτελέσματα της έρευνας είναι συντριπτικά υπέρ του μαθήματος, δικαιώνοντας ταυτόχρονα την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να αυξήσει τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας από το σχολικό έτος 2005-2006», ενώ η ανακοίνωση του Π.Ι. που ακολουθεί αμέσως παρακάτω επιβεβαιώνει - προς «εμπέδωσιν»! - το ίδιο συμπέρασμα, ώστε να μην υπάρξει καμία αμφισβήτηση: «Τα συντριπτικά υπέρ του μαθήματος ποσοστά της έρευνας δικαιώνουν την εκτίμηση της Πολιτείας για την πολλαπλή ωφελιμότητα της συστηματικής διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο και δίνουν οριστική απάντηση σε όσους -εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας- επιμένουν να ζητούν τον εξοβελισμό του μαθήματος από το ωρολόγιο πρόγραμμα των Γυμνασίων και σε όσους αμφισβητούν τη σημαντική προσφορά του στην ουσιαστικότερη εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας, στον περαιτέρω εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών, όπως και στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης.»
Η παράθεση των συμπερασμάτων και μόνο είναι ενδεικτική του ότι έχουμε να κάνουμε με μία «έρευνα» που συνιστά στην πραγματικότητα εργαλείο πολιτικής και όχι επιστημονική εργασία. Μιλάμε για «εργαλείο πολιτικής» γιατί η «έρευνα» που πραγματοποιήθηκε είχε στόχο να δικαιώσει μία πολιτική απόφαση για την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, γι' αυτό και απροσχημάτιστα κινήθηκε προς αυτήν την κατεύθυνση. Το λογικό θα ήταν πρώτα να 'χε πραγματοποιηθεί μία έρευνα κι έπειτα να ακολουθούσαν τα βελτιωτικά μέτρα με βάση τα πορίσματα αυτής. Εδώ η διαδικασία ήταν ακριβώς η αντίστροφη και ο στόχος προκαθορισμένος: έπρεπε με κάθε τρόπο να δικαιωθεί η πολιτική του Υπουργείου. Επιπλέον μιλάμε για «έρευνα» που δεν αποτελεί επιστημονική εργασία, για τον απλούστατο λόγο πως δεν πρόκειται καθόλου για έρευνα, παρά για μία κοινή δημοσκόπηση, με ερωτήσεις που εκμαιεύουν τις «αυτονόητες» απαντήσεις και είναι κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των πορισμάτων που το Υπουργείο επιθυμεί. Αν προστεθεί εδώ και η «οριστικότητα» της «έρευνας», που κατακεραυνώνει, σύμφωνα με το Υπουργείο, κάθε αντίθετη άποψη, η «επιστημονικότητα» εμπεδώνεται! Κι είναι πραγματικά άξιο απορίας πώς κατόρθωσε η «έρευνα» να μας δώσει τα συμπεράσματα που προαναφέρθηκαν, όταν η αυξημένη σε διδακτικές ώρες διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών εφαρμόστηκε μόλις μία σχολική χρονιά. Δηλαδή, μέσα σε μία χρονιά τα αποτελέσματα της βελτιωμένης χρήσης της νεοελληνικής χάρη στην αρχαία ήταν τόσο εμφανή, ώστε να εξαχθεί και το ανάλογο «οριστικό» πόρισμα; Και σε ποια απτά δεδομένα στηρίζονται τα αντίστοιχα συμπεράσματα, πέρα από την προσωπική εκτίμηση των ελάχιστων (345) φιλολόγων που συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια; Υπάρχουν δηλαδή συγκεκριμένες δραστηριότητες που αποδεικνύουν ότι πράγματι οι μαθητές βελτίωσαν τα νέα ελληνικά τους χάρη στα αρχαία; Κι αν έχουν έτσι τα πράγματα, γιατί δεν γίνεται κι ένα ακόμη βήμα: να αυξηθούν περαιτέρω οι ώρες διδασκαλίας των αρχαίων, ώστε να μιλούν όλοι τέλεια τη νέα ελληνική;(!) Εφόσον λοιπόν υπάρχει πλέον η «έρευνα» (η οποία δεν υπογράφεται καν απ' τους ερευνητές που την εκπόνησαν!) που αναδεικνύει τις θεραπευτικές ιδιότητες των αρχαίων ως γλωσσικής... φραπελιάς, θα 'ταν ολέθριο σφάλμα αυτά να μην «αξιοποιηθούν»!
Πέρα όμως από τα προηγούμενα, το Υπουργείο μαζί με το «εκτελεστικό του όργανο», το Π.Ι., θύματα της δικής τους αθεράπευτης ψύχωσης, αντιμάχονται, σαν άλλοι Δον Κιχώτες, κινδύνους ανύπαρκτους, που ορθώνονται μόνο στην φαντασία τους. Ποιοι είναι εκείνοι που ζητούν «τον εξοβελισμό του μαθήματος από το ωρολόγιο πρόγραμμα των Γυμνασίων»; Προσωπικά, δεν γνωρίζω κανέναν. Κι αν ίσως υπάρχουν κάποιοι, συνιστούν μικρό ποσοστό, που δεν δικαιολογεί τέτοια «πολεμική» τακτική. Ο εξοβελισμός του μαθήματος δεν είναι το ζητούμενο. Η αξία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας είναι αναγνωρισμένη σε παγκόσμιο επίπεδο. Το δυστύχημα ωστόσο είναι πως στη χώρα μας, επί σειρά δεκαετιών, η έμφαση δεν δίνεται στις ιδέες και στα ανθρωπιστικά μηνύματα που εκπέμπουν τα ελληνικά κείμενα παλαιότερων περιόδων, αλλά στον τύπο, και μάλιστα σε μια πολύ συγκεκριμένη διάλεκτο, την αττική του 5ου και του 4ου π.Χ. αιώνα. Πάνω σ’ αυτό είναι ενδεικτικότατη και η ορολογία του Π.Ι., το οποίο δεν αναφέρεται στο κείμενό του στην «Αρχαία Ελληνική Γραμματεία», παρά μόνο στην «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα»! Κι εκτός του ότι αυθαίρετα επιμένουμε να θεωρούμε ως «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» μόνο την αττική διάλεκτο της κλασικής εποχής, η ύπαρξη στοιχειώδους μέτρου και λογικής στη διδασκαλία έστω της Γλώσσας και όχι της Γραμματείας παραμένει ζητούμενο, αν αναλογιστεί κανείς πως οι ώρες που διαθέτονται για τα νέα ελληνικά είναι λιγότερες από τις ώρες για τα αρχαία! Αυτός ο παραλογισμός είναι ο κατακριτέος, αυτή η υπερβολή, και τίποτα περισσότερο.
Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε μπροστά στο αυτονόητο, το οποίο όχι μόνο δεν στηρίζεται από καμία ερευνητική προσπάθεια εκ μέρους του ΥΠ.Ε.Π.Θ., αλλά και στο οποίο επιμελώς δεν γίνεται καμία αναφορά: αν στόχος είναι η «ουσιαστικότερη εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας» (σ.σ.: αυτή η «ταπεινή» σημειώνεται με πεζά αρχικά γράμματα και όχι με κεφαλαία, όπως η «άλλη», η περισπούδαστη!) και ο «εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών», ποιος θα μας εξηγήσει επιτέλους γιατί δεν επιλέγεται για τον σκοπό αυτό η ενίσχυση της διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας, αντί για της αρχαίας; Αλήθεια, γιατί κανένας απ' όσους μαθαίνουν ιταλικά ή γαλλικά δεν χρειάζεται απαραιτήτως τα λατινικά; Πάντως το ίδιο το δελτίο τύπου του ΥΠ.Ε.Π.Θ. μάς χαρίζει γλωσσικά απολιθώματα - «βρικόλακες», που απαξιώνουν τη φυσική εξέλιξη της γλώσσας: «υπουργείον», «υπ' όψιν», «εισήχθησαν», «υπεβλήθησαν», «απεστάλησαν»: η «ζωντάνια» της νέας ελληνικής σ’ όλο της το μεγαλείο, «χάρη» στην επαρκή γνώση της τυπολογίας της αρχαίας!
Αναφορικά με την «ανάπτυξη της κριτικής σκέψης», χρειάζεται να μας διευκρινίσει το ΥΠ.Ε.Π.Θ. αν η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι η μόνη που μπορεί να την πετύχει. Χώρια δε που για μία ακόμη φορά θα πρέπει να επισημάνουμε πως τον ουσιαστικότερο ρόλο στην ανάπτυξη της κρίσης τον διαδραματίζουν τα διανοήματα, όχι η τυπολογία. Κοντά σ' αυτά αν προσθέσουμε κι ένα τελευταίο συμπέρασμα του Π.Ι., πως «η μαθητεία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα βοηθάει καταλυτικά στη συνειδητοποίηση της πολιτιστικής ταυτότητας και προσφέρει σημαντική υπηρεσία στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης», θα ρωτούσαμε το «σεβαστόν Υπουργείον» αν υπάρχει άλλο μάθημα που κατεξοχήν συμβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή. Η απάντηση φυσικά είναι θετική, και αναφερόμαστε βεβαίως στο μάθημα της Ιστορίας. Θα πρέπει όμως εδώ και πάλι να μας εξηγήσει το Υπουργείο αν η Ιστορία, ως σχολικό μάθημα, κατορθώνει ν' ανταποκριθεί στην αποστολή της, ιδίως από τη στιγμή που η αύξηση των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών άφησε χωρίς αντικείμενο τους καθηγητές των ξένων γλωσσών και τους θεολόγους, και οδήγησε το Υπουργείο στην απόφαση να διδάσκουν οι συγκεκριμένοι κλάδοι καθηγητών, αν και μη σχετικοί με το αντικείμενο, το μάθημα της Ιστορίας στο Γυμνάσιο.
Τέλος, για τα ερωτήματα της «έρευνας» που διερευνούν αν οι δύο ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα ήταν επαρκείς για το μάθημα των αρχαίων ελληνικών και αν η αύξηση των ωρών συνέβαλε στην αποτελεσματικότερη κάλυψη της ύλης, την ίδια θετική απάντηση θα έδιναν και όλοι οι άλλοι καθηγητές διαφορετικών ειδικοτήτων για τις ανάγκες των μαθημάτων τους. Ας ξανατεθεί όμως διαφορετικά το ερώτημα, επιστρεφόμενο στο Υπουργείο: οι δύο ώρες διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας είναι αρκετές για να βελτιώσουν οι μαθητές τη χρήση της νεοελληνικής;
Η θλιβερή «έρευνα» του Υπουργείου και του Π.Ι. δεν πετυχαίνει τίποτα περισσότερο από το να συντηρεί και να αναπαράγει τις ιδεοληπτικές εμμονές εκείνων που συστηματικά κινδυνολογούν και προβλέπουν το τέλος της ελληνικής γλώσσας (η οποία, αν και δεν χάθηκε ούτε επί τουρκοκρατίας, «κινδυνεύει» τώρα!), προσποιούμενοι ότι επιθυμούν τη διατήρηση της «παράδοσης», αν και στην πραγματικότητα δεν νοσταλγούν παρά μόνο την ξύλινη τυπολογία της καθαρεύουσας των μαθητικών τους χρόνων (αυτήν ξέρουν, αυτήν εμπιστεύονται!). Κι επειδή η τάση αυτή συνδέεται και με τη νοσταλγία του πολυτονικού συστήματος τονισμού, η υπεράσπιση του οποίου τελευταία γίνεται όλο και μαχητικότερη, μένει να δούμε πότε θα μας προκύψει και η ανάγκη για την επίσημη επαναφορά του πολυτονικού μέσα από τις «έρευνες» του Π.Ι. . Εδώ όμως θα χρειαστεί να επιμείνουμε.
Γιάννης Στρούμπας
Φιλόλογος - 3ο Γενικό Λύκειο Κομοτηνής
Σχετικά κείμενα:
* Γρηγόρης Καλομοίρης (Γ. Γραμματέας ΟΛΜΕ), Θέμης Κοτσιφάκης (μέλος του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ), Παύλος Χαραμής (πρόεδρος ΚΕΜΕΤΕ/ΟΛΜΕ), "Ερευνητικές λαθροχειρίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου", εκπαιδευτικό δίκτυο ενημέρωσης AlfaVita, 24.1.2007.
* Αντώνης / Gazakas (φιλόλογος - Δράμα), "Αλήθεια, Ποια Είναι η Αλήθεια;", μπλογκ Μέσα στη Νύχτα, 24.1.2007.
* Γιάννης Παπαθανασίου (φιλόλογος - Θεσσαλονίκη), "«έλλειμα παιδείας»", μπλογκ Συζήτηση για τη διδασκαλία της γλώσσας στο Γυμνάσιο, 24.1.2007.
Σκέψεις για τα μέρη του λόγου
Η αναδημοσίευση επίσης του κειμένου του Φοίβου Παναγιωτίδη στον Πολίτη της 25ης Μαΐου 2008, ελπίζω να είναι μια ακόμη αφορμή για συζήτηση.
Το γραμματικό παράδοξο και τα μέρη του λόγου
Κρυμμένη πολυπλοκότητα, κρυμμένη απλότητα
Έχουμε ξαναμιλήσει για το γραμματικό παράδοξο πολλές φορές από αυτήν εδώ τη στήλη: στην καρδιά της γλωσσικής ικανότητας του ανθρώπου βρίσκεται ένα σύνθετο γραμματικό σύστημα που σχηματίζει λέξεις και προτάσεις και τις συσχετίζει με σκέψεις και νοήματα. Πρόκειται για ένα νοητικό σύστημα που, όσο το μελετάμε και το εξερευνούμε, τόσο συνεχίζει να μας ξαφνιάζει και να μας προβληματίζει με τις δυνατότητές του αλλά και με την πολυπλοκότητά του. Ωστόσο, πρόκειται για ένα σύστημα το οποίο τα νήπια ανεξαρτήτως άλλων ταλέντων ή δυσκολιών αναπτύσσουν αβίαστα και χωρίς διδασκαλία ή ουσιαστικό ρόλο εκ μέρους των γονέων μέσα στα πρώτα τέσσερα ή πέντε χρόνια της ζωής τους. Εδώ βρίσκεται το παράδοξο: πώς ένα τόσο σύνθετο σύστημα αναπτύσσεται τόσο γρήγορα και με τόσο περιορισμένη γλωσσική εμπειρία;
Το παράδοξο αυτό μας έχει ξαναπασχολήσει και έχουμε συζητήσει διάφορες πτυχές του αλλά και κάποιες προσεγγίσεις για το πώς μπορεί να αναλυθεί και να εξηγηθεί. Αντί να επανέρθω στο γενικότερο ζήτημα και στο γραμματικό παράδοξο σε όλο το εύρος του, θα μιλήσω σήμερα για ακόμα μια πολύ μικρή πτυχή του. Για άλλη μια φορά, πρόκειται για ένα εκ πρώτης όψεως απλούστατο θέμα το οποίο – ωστόσο – είναι ακόμα μια έκφανση του γραμματικού παραδόξου, αφού κρύβει μέσα του δεινή πολυπλοκότητα.
Μέρη του λόγου
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός ουσιαστικού (π.χ. ‘γέλιο’) και ενός ρήματος (π.χ. ‘γελάω’); Η απάντηση δεν μπορεί φυσικά να δοθεί με τους παραδοσιακά σχολικούς (και λανθασμένους) εννοιολογικούς ορισμούς, ότι δηλαδή τα ουσιαστικά δηλώνουν ‘πρόσωπα, ζώα πράγματα ή αφηρημένες έννοιες’ ενώ τα ρήματα ‘ενέργειες, καταστάσεις’ κ.ο.κ. Είναι ξεκάθαρο από το απλό παράδειγμά μας ότι το ουσιαστικό γέλιο δεν είναι πράγμα, δε δηλώνει καν αφηρημένη έννοια με τον τρόπο που ένα ουσιαστικό όπως το ‘δικαιοσύνη’ δηλώνει μια αφηρημένη έννοια. Το ουσιαστικό ‘γέλιο’ δηλώνει μια ενέργεια, κάτι που κάνουμε (ή κάτι που μάς συμβαίνει) – όπως ακριβώς και το ρήμα ‘γελάω’ δηλαδή. Άρα, σε τι διαφέρουν αυτά τα δύο;
Μια πιθανή απάντηση είναι να ισχυριστεί κανείς ότι η διάκριση μεταξύ ρημάτων και ουσιαστικών είναι περιστασιακή και επιφανειακή και ότι δεν αντανακλά κάτι βαθύτερο: μπορούμε λ.χ. να πούμε ότι όπως η προφορά της ελληνικής διακρίνει συστηματικά τον φθόγγο ‘λ’ από το ‘ρ’ (αντίθετα με τα γιαπωνέζικα), έτσι και η μορφολογία της ελληνικής διακρίνει συστηματικά μια κατηγορία λέξεων, τα ρήματα, επάνω στην οποία κολλάει φωνή / διάθεση (π.χ. παθητική), ποιόν ενεργείας (π.χ. εξακολουθητικό), χρόνο (π.χ. ενεστώτα) και έγκλιση / τροπικότητα (π.χ. προστακτική), από μια κατηγορία λέξεων, τα ουσιαστικά, επάνω στην οποία κολλάει γένος (π.χ. θηλυκό), αριθμό (π.χ. πληθυντικό) και πτώση (π.χ. γενική). Κάποιοι γλωσσολόγοι μάλιστα ασπάζονται αυτή την άποψη.
Μία ουσιαστική διαφορά
Ωστόσο, η διαφορά ρήματος-ουσιαστικού υπάρχει σε όλες τις ανθρώπινες γλώσσες, ακόμα και σε εκείνες οι οποίες δεν κάνουν διάκριση ρημάτων και ουσιαστικών με βάση μορφολογικές καταλήξεις, ή δευτερεύουσες κατηγορίες όπως η έγκλιση / τροπικότητα ή το γένος. Για παράδειγμα, στα αγγλικά, όπου αν απομονώσουμε πολλές λέξεις μπορούν να δουλέψουν είτε ως ουσιαστικά είτε ως ρήματα (π.χ. ‘work’), η γραμματική διάκριση μεταξύ τους είναι μολαταύτα ουσιώδης και πραγματική. Άρα δεν μπορεί η διάκριση σε ουσιαστικά και ρήματα να αποτελεί απλώς επιφανειακή ιδιομορφία κάποιων γλωσσών.
Επιπλέον, η νευρογλωσσική έρευνα παρέχει ενδείξεις ότι τα ουσιαστικά και τα ρήματα μπορούν να βλαβούν επιλεκτικά: π.χ. υπάρχουν ασθενείς με εγκεφαλικές βλάβες που καλούνται αφασίες (επίκτητες γλωσσικές διαταραχές, δηλαδή) που αδυνατούν να επεξεργαστούν μόνο ουσιαστικά ή μόνο ρήματα – ανεξαρτήτως νοήματος ή συχνότητας της λέξης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό εάν σκεφτεί κανείς ότι το ρήμα ‘γελάω’ και το ουσιαστικό ‘γέλιο’ στην πραγματικότητα δηλώνουν την ίδια σημασία. Ρήμα και ουσιαστικό φαίνεται ωστόσο να διαφέρουν στην προοπτική που επιβάλλουν πάνω στη σημασία, στον τρόπο με τον οποίο ‘βλέπουν’ το γεγονός.
Ήδη διαφαίνεται πόσο πιο σύνθετη είναι ακόμα και η στοιχειώδης διάκριση σε μέρη του λόγου. Θα συνεχίσουμε την επόμενη φορά.
Το γραμματικό παράδοξο και τα μέρη του λόγου
Κρυμμένη πολυπλοκότητα, κρυμμένη απλότητα
Έχουμε ξαναμιλήσει για το γραμματικό παράδοξο πολλές φορές από αυτήν εδώ τη στήλη: στην καρδιά της γλωσσικής ικανότητας του ανθρώπου βρίσκεται ένα σύνθετο γραμματικό σύστημα που σχηματίζει λέξεις και προτάσεις και τις συσχετίζει με σκέψεις και νοήματα. Πρόκειται για ένα νοητικό σύστημα που, όσο το μελετάμε και το εξερευνούμε, τόσο συνεχίζει να μας ξαφνιάζει και να μας προβληματίζει με τις δυνατότητές του αλλά και με την πολυπλοκότητά του. Ωστόσο, πρόκειται για ένα σύστημα το οποίο τα νήπια ανεξαρτήτως άλλων ταλέντων ή δυσκολιών αναπτύσσουν αβίαστα και χωρίς διδασκαλία ή ουσιαστικό ρόλο εκ μέρους των γονέων μέσα στα πρώτα τέσσερα ή πέντε χρόνια της ζωής τους. Εδώ βρίσκεται το παράδοξο: πώς ένα τόσο σύνθετο σύστημα αναπτύσσεται τόσο γρήγορα και με τόσο περιορισμένη γλωσσική εμπειρία;
Το παράδοξο αυτό μας έχει ξαναπασχολήσει και έχουμε συζητήσει διάφορες πτυχές του αλλά και κάποιες προσεγγίσεις για το πώς μπορεί να αναλυθεί και να εξηγηθεί. Αντί να επανέρθω στο γενικότερο ζήτημα και στο γραμματικό παράδοξο σε όλο το εύρος του, θα μιλήσω σήμερα για ακόμα μια πολύ μικρή πτυχή του. Για άλλη μια φορά, πρόκειται για ένα εκ πρώτης όψεως απλούστατο θέμα το οποίο – ωστόσο – είναι ακόμα μια έκφανση του γραμματικού παραδόξου, αφού κρύβει μέσα του δεινή πολυπλοκότητα.
Μέρη του λόγου
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός ουσιαστικού (π.χ. ‘γέλιο’) και ενός ρήματος (π.χ. ‘γελάω’); Η απάντηση δεν μπορεί φυσικά να δοθεί με τους παραδοσιακά σχολικούς (και λανθασμένους) εννοιολογικούς ορισμούς, ότι δηλαδή τα ουσιαστικά δηλώνουν ‘πρόσωπα, ζώα πράγματα ή αφηρημένες έννοιες’ ενώ τα ρήματα ‘ενέργειες, καταστάσεις’ κ.ο.κ. Είναι ξεκάθαρο από το απλό παράδειγμά μας ότι το ουσιαστικό γέλιο δεν είναι πράγμα, δε δηλώνει καν αφηρημένη έννοια με τον τρόπο που ένα ουσιαστικό όπως το ‘δικαιοσύνη’ δηλώνει μια αφηρημένη έννοια. Το ουσιαστικό ‘γέλιο’ δηλώνει μια ενέργεια, κάτι που κάνουμε (ή κάτι που μάς συμβαίνει) – όπως ακριβώς και το ρήμα ‘γελάω’ δηλαδή. Άρα, σε τι διαφέρουν αυτά τα δύο;
Μια πιθανή απάντηση είναι να ισχυριστεί κανείς ότι η διάκριση μεταξύ ρημάτων και ουσιαστικών είναι περιστασιακή και επιφανειακή και ότι δεν αντανακλά κάτι βαθύτερο: μπορούμε λ.χ. να πούμε ότι όπως η προφορά της ελληνικής διακρίνει συστηματικά τον φθόγγο ‘λ’ από το ‘ρ’ (αντίθετα με τα γιαπωνέζικα), έτσι και η μορφολογία της ελληνικής διακρίνει συστηματικά μια κατηγορία λέξεων, τα ρήματα, επάνω στην οποία κολλάει φωνή / διάθεση (π.χ. παθητική), ποιόν ενεργείας (π.χ. εξακολουθητικό), χρόνο (π.χ. ενεστώτα) και έγκλιση / τροπικότητα (π.χ. προστακτική), από μια κατηγορία λέξεων, τα ουσιαστικά, επάνω στην οποία κολλάει γένος (π.χ. θηλυκό), αριθμό (π.χ. πληθυντικό) και πτώση (π.χ. γενική). Κάποιοι γλωσσολόγοι μάλιστα ασπάζονται αυτή την άποψη.
Μία ουσιαστική διαφορά
Ωστόσο, η διαφορά ρήματος-ουσιαστικού υπάρχει σε όλες τις ανθρώπινες γλώσσες, ακόμα και σε εκείνες οι οποίες δεν κάνουν διάκριση ρημάτων και ουσιαστικών με βάση μορφολογικές καταλήξεις, ή δευτερεύουσες κατηγορίες όπως η έγκλιση / τροπικότητα ή το γένος. Για παράδειγμα, στα αγγλικά, όπου αν απομονώσουμε πολλές λέξεις μπορούν να δουλέψουν είτε ως ουσιαστικά είτε ως ρήματα (π.χ. ‘work’), η γραμματική διάκριση μεταξύ τους είναι μολαταύτα ουσιώδης και πραγματική. Άρα δεν μπορεί η διάκριση σε ουσιαστικά και ρήματα να αποτελεί απλώς επιφανειακή ιδιομορφία κάποιων γλωσσών.
Επιπλέον, η νευρογλωσσική έρευνα παρέχει ενδείξεις ότι τα ουσιαστικά και τα ρήματα μπορούν να βλαβούν επιλεκτικά: π.χ. υπάρχουν ασθενείς με εγκεφαλικές βλάβες που καλούνται αφασίες (επίκτητες γλωσσικές διαταραχές, δηλαδή) που αδυνατούν να επεξεργαστούν μόνο ουσιαστικά ή μόνο ρήματα – ανεξαρτήτως νοήματος ή συχνότητας της λέξης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό εάν σκεφτεί κανείς ότι το ρήμα ‘γελάω’ και το ουσιαστικό ‘γέλιο’ στην πραγματικότητα δηλώνουν την ίδια σημασία. Ρήμα και ουσιαστικό φαίνεται ωστόσο να διαφέρουν στην προοπτική που επιβάλλουν πάνω στη σημασία, στον τρόπο με τον οποίο ‘βλέπουν’ το γεγονός.
Ήδη διαφαίνεται πόσο πιο σύνθετη είναι ακόμα και η στοιχειώδης διάκριση σε μέρη του λόγου. Θα συνεχίσουμε την επόμενη φορά.
Τετάρτη, Μαΐου 28, 2008
Και λίγη ποίηση... με άρτυμα τεχνολογίας
Για να κατεβάσετε βίντεο από το Youtube ή άλλες αντίστοιχες ιστοσελίδες, εάν χρησιμοποιείται υπολογιστή στον οποίον δεν είναι εγκατεστημένος ο RealPlayer 11 ή νεότερος, μπορείτε εναλλακτικά να χρησιμοποιήσετε τη βοήθεια που προσφέρουν ιστοσελίδες όπως:
http://www.downloadyoutubevideos.com/
http://keepvid.com/
και για περισσότερο απαιτητικούς -ίσως κάποια στιγμή ανήκετε και εσείς σ'αυτή την κατηγορία- με το www.zamzar.com μπορείτε και να μετατρέψετε απευθείας το είδος του αρχείου που θα κατεβάσετε στο σκληρό σας δίσκο, εάν γνωρίζετε ότι σας ενδιαφέρει να το αποθηκεύσετε σε ένα συγκεκριμένο format.
Οι ΤΠΕ και ο ...Καραγκιόζης
Πώς συνδέονται οι ΤΠΕ με τον Καραγκιόζη στα πλαίσια θεωρητικών συζητήσεων για το "πώς" και το " γιατί" της εισαγωγής των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία;
Αν κανείς ενδιαφέρεται, ας επισκεφτεί το Στέντορα και, αν θέλει, ας αφήσει το σχόλιό του! Αναμένεται ενδιαφέρουσα συζήτηση!
ΤΠΕ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Για να δείτε ένα παράδειγμα υπερλογοτεχνικού έργου και μάλιστα στα ελληνικά [στα αγγλικά, βλ. M.D. Coverley (Marjorie C. Luesebrink), Califia (2000), Shelley Jackson, Patchwork Girl (1996), Michael Joyce, afternoon, a story (1986)], μπορείτε να διαβάσετε; ή να πω καλύτερα να περιηγηθείτε τον Πλανήτη Πρέσπα της Σοφίας Νικολα
Η σχέση Λογοτεχνία και διαδίκτυο εξετάζεται και στο άρθρο του Δ. Δημηρούλη στο Εnet 1/9/2006, αλλά πολύ αναλυτικότερη πληροφόρηση και θεωρητικά κείμενα για το υπερκείμενο και τη λογοτεχνία θα βρείτε στην ιστοσελίδα του A. Liu, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Hyperliterature.
Η σχέση Λογοτεχνία και διαδίκτυο εξετάζεται και στο άρθρο του Δ. Δημηρούλη στο Εnet 1/9/2006, αλλά πολύ αναλυτικότερη πληροφόρηση και θεωρητικά κείμενα για το υπερκείμενο και τη λογοτεχνία θα βρείτε στην ιστοσελίδα του A. Liu, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Hyperliterature.
Τρίτη, Μαΐου 27, 2008
Εννοιολογικοί χάρτες
Αναφερθήκαμε ήδη στους εννοιολογικούς χάρτες και στη χρησιμότητά τους, αλλά, επειδή στο υλικό του ειδικού μέρους δεν θα βρείτε πληροφόρηση, θεωρώ χρήσιμο να έχουμε υπόψη μας μερικά συνοπτικά στοιχεία, τα οποία θα μας βοηθήσουν να χρησιμοποιήσουμε παραγωγικά το εργαλείο αυτό στη διδακτική μας πρακτική (για παράδειγμα στην ιστορία και τη γλώσσα).
H ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΠΑΙΤΕΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Έχουμε ξαναμιλήσει για την αναγκαιότητα κριτικής αποτίμησης των ιστοτόπων που χρησιμοποιούμε για διδακτικούς σκοπούς, αλλά δεν ασκηθήκαμε σ' αυτό.
Ως εξάσκηση (υποχρεωτική):
Ως εξάσκηση (υποχρεωτική):
- κατεβάστε τη φόρμα αξιολόγησης*,
- επιλέξτε ένα από τους προτεινόμενους ιστότοπους ή επιλέξτε ένα άλλον της αρεσκείας σας
- αξιολογήστε τον
- αποθηκεύστε τα αποτελέσματα σύμφωνα με τις οδηγίες.
Διαθεματικό διδακτικό σενάριο με τη χρήση ανοιχτού διερευνητικού περιβάλλοντος
Παραθέτω στη συνέχεια το διδακτικό σενάριο "Μνήμη" από το υλικό της επιμόρφωσης για να έχετε την ευκαιρία να το μελετήσετε, με σκοπό
- να πάρουμε ιδέες χρήσης του ανοιχτού διερευνητικού περιβάλλοντος της Πύλης για την ελληνική γλώσσα
- να διαπιστώσουμε τη δομή των διδακτικών σεναρίων
- να διαμορφώσουμε κριτήρια αποτίμησης προτεινόμενων διδακτικών σεναρίων
Δευτέρα, Μαΐου 26, 2008
Βοήθεια για αναρτήσεις blog
Για να ξεκολλήσουμε λίγο και να αρχίσουμε να δοκιμάζουμε μεγαλύτερης ποικιλίας αναρτήσεις στα blog μας, υπενθυμίζω βασικά σημεία.
Εισαγωγή υπερσυνδέσμων
Επιλέγουμε πρώτα τη λέξη ή τη φράση του κειμένου της ανάρτησής μας που θέλουμε να λειτουργεί ως υπερσύνδεσμος. Στη συνέχεια επιλέγουμε το εικονίδιο του υπερσυνδέσμου
και στο αναδυόμενο παράθυρο συμπληρώνουμε τη διεύθυνση στην οποία ο υπερσύνδεσμός μας θέλουμε να παραπέμπει
Εισαγωγή εικόνας (από αρχείο ή από το διαδίκτυο)
Μέσα στο κείμενο της ανάρτησής μας μπορούμε να ενθέσουμε εικόνες, από αρχείο που έχουμε στον υπολογιστή μας ή από το διαδίκτυο.
Για να εισάγουμε εικόνα από αρχείο που έχουμε αποθηκευμένο στον υπολογιστή μας πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το αρχείο πρέπει να έχει τη μορφή jpg, gif, bmp ή png, αδιάφορο με ποιο πρόγραμμα έχει διαμορφωθεί.
Επιλέγουμε το εικονίδιο εισαγωγής εικόνας
και στο αναδυόμενο παράθυρο συμπληρώνουμε ανάλογα:
Αν η εικόνα είναι από αρχείο στον υπολογιστή μας, με την εντολή "αναζήτηση" την εντοπίζουμε. Μπορούμε να επιλέξουμε τη διάταξη της εικόνας σε σχέση με το κείμενο της ανάρτησής μας και ζητούμε "μεταφόρτωση εικόνας"
Αν πάλι η προσθήκη εικόνας είναι από το διαδίκτυο, συμπληρώνουμε αντίστοιχα τη URL διεύθυνση. Ένας εύκολος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να επιλέξουμε την εικόνα που βρήκαμε στον ιστό και με δεξί κλικ του ποντικιού να ζητήσουμε "αντιγραφή τοποθεσίας εικόνας" και αυτή τη διεύθυνση να επικολλήσουμε.
Εισαγωγή βίντεο
Η εισαγωγή βίντεο γίνεται με τρόπο αντίστοιχο με αυτόν της εισαγωγής εικόνας και με τη χρήση του αντίστοιχου εικονιδίου
στο αναδυόμενο παράθυρο εντοπίζετε με την εντολή "αναζήτηση" το αρχείο βίντεο στο δίσκο σας και αφού του δώσετε έναν τίτλο, δηλώνετε ότι συμφωνείτε με τους όρους μεταφόρτωσης υλικού και ζητάτε "μεταφόρτωση βίντεο".
Εισαγωγή υπερσυνδέσμων
Επιλέγουμε πρώτα τη λέξη ή τη φράση του κειμένου της ανάρτησής μας που θέλουμε να λειτουργεί ως υπερσύνδεσμος. Στη συνέχεια επιλέγουμε το εικονίδιο του υπερσυνδέσμου
και στο αναδυόμενο παράθυρο συμπληρώνουμε τη διεύθυνση στην οποία ο υπερσύνδεσμός μας θέλουμε να παραπέμπει
Εισαγωγή εικόνας (από αρχείο ή από το διαδίκτυο)
Μέσα στο κείμενο της ανάρτησής μας μπορούμε να ενθέσουμε εικόνες, από αρχείο που έχουμε στον υπολογιστή μας ή από το διαδίκτυο.
Για να εισάγουμε εικόνα από αρχείο που έχουμε αποθηκευμένο στον υπολογιστή μας πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το αρχείο πρέπει να έχει τη μορφή jpg, gif, bmp ή png, αδιάφορο με ποιο πρόγραμμα έχει διαμορφωθεί.
Επιλέγουμε το εικονίδιο εισαγωγής εικόνας
και στο αναδυόμενο παράθυρο συμπληρώνουμε ανάλογα:
Αν η εικόνα είναι από αρχείο στον υπολογιστή μας, με την εντολή "αναζήτηση" την εντοπίζουμε. Μπορούμε να επιλέξουμε τη διάταξη της εικόνας σε σχέση με το κείμενο της ανάρτησής μας και ζητούμε "μεταφόρτωση εικόνας"
Αν πάλι η προσθήκη εικόνας είναι από το διαδίκτυο, συμπληρώνουμε αντίστοιχα τη URL διεύθυνση. Ένας εύκολος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να επιλέξουμε την εικόνα που βρήκαμε στον ιστό και με δεξί κλικ του ποντικιού να ζητήσουμε "αντιγραφή τοποθεσίας εικόνας" και αυτή τη διεύθυνση να επικολλήσουμε.
Εισαγωγή βίντεο
Η εισαγωγή βίντεο γίνεται με τρόπο αντίστοιχο με αυτόν της εισαγωγής εικόνας και με τη χρήση του αντίστοιχου εικονιδίου
στο αναδυόμενο παράθυρο εντοπίζετε με την εντολή "αναζήτηση" το αρχείο βίντεο στο δίσκο σας και αφού του δώσετε έναν τίτλο, δηλώνετε ότι συμφωνείτε με τους όρους μεταφόρτωσης υλικού και ζητάτε "μεταφόρτωση βίντεο".
Σάββατο, Μαΐου 24, 2008
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΝΟΙΧΤΑ ΔΙΕΥΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ
Με άλλα λόγια βλέπε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα.
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Ηλεκτρονικά ΛεξικάΣώμα Ν.Ε. Κειμένων (Εφημερ. "Τα Νέα, Εφημερ. "Μακεδονία", Διδακτικά βιβλία του Π.Ι.)
Ένας ποιητής για τη γλώσσα και τη σχέση της με την παιδεία
-Οι λέξεις που χρησιμοποιείτε δεν απέχουν πολύ από την καθημερινή γλώσσα. Μέσα από ποιο μονοπάτι φτάνουν στη συγκίνηση;
-Απορώ πώς νομίζεις ότι ένας ποιητής μπορεί να απαντήσει σε ένα θέμα της αισθητικής, με μόνη την προϋπόθεση ότι γράφει ποιήματα. Όσο για το λαϊκό λεξιλόγιο, με το οποίο ντύνω τα ποιήματά μου, προέρχεται, ως ένα σημείο, από τη λαϊκή μου καταγωγή, και ως ένα σημείο από την ερωτική μου ζωή. Αυτά που έμαθα απ' την παιδεία προσπαθώ να τα λιγοστέψω και αυτά που έμαθα απ' τον έρωτα προσπαθώ να τα κρατήσω. Αυτό το μείγμα βοηθάει και τη ζωή μου αλλά και την ποίησή μου.
-Απορώ πώς νομίζεις ότι ένας ποιητής μπορεί να απαντήσει σε ένα θέμα της αισθητικής, με μόνη την προϋπόθεση ότι γράφει ποιήματα. Όσο για το λαϊκό λεξιλόγιο, με το οποίο ντύνω τα ποιήματά μου, προέρχεται, ως ένα σημείο, από τη λαϊκή μου καταγωγή, και ως ένα σημείο από την ερωτική μου ζωή. Αυτά που έμαθα απ' την παιδεία προσπαθώ να τα λιγοστέψω και αυτά που έμαθα απ' τον έρωτα προσπαθώ να τα κρατήσω. Αυτό το μείγμα βοηθάει και τη ζωή μου αλλά και την ποίησή μου.
Συνέντευξη του Ντ. Χριστιανόπουλου
στον Μάκη Καραγιάννη
Δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ (1.1.2005)
Κοινοποίηση εργασιών WebQuest
Για να επωφελούμαστε όλοι από τις εργασίες όλων, κοινοποιώ εδώ τις ιστοσελίδες τις οποίες εσείς βρήκατε για την άσκηση2-WebQuest. Για να είναι όμως πραγματικά χρήσιμα τα αποτελέσματα της αναζήτησής σας, καλό θα είναι να σχολιάζετε την κάθε διεύθυνση του παραθέτετε. Να αναφέρετε τον τίτλο της ιστοσελίδας και σύντομα το περιεχόμενο και, αν είναι δυνατόν, αποτίμησή του. Για τις πρώτες αναφορές σας θα το κάνω εγώ και αναμένω αντίστοιχη συνέχεια από μέρους σας, γιατί, όπως θα διαπιστώσετε και μόνοι σας, η σχολιασμένη πληροφορία είναι ασύγκριτα πιο πολύτιμη, όταν επιχειρείτε τις αναζητήσεις σας, ακόμη κι αν το σχόλιο αποτελεί πάντα μια προσωπική εκτίμηση του γράφοντα.
Το υλικό της εργασίας της Σοφίας (σχολιασμένο από μένα):
Η at&t έχει δημιουργήσει τον ιστότοπο Network Knowledge Explorer, μέσω του οποίου μπορούν οι εκπαιδευτικοί να μοιραστούν ψηφιακό υλικό σχετικά με μαθήματα, webquests, τεχνική βοήθεια κ.α.. Για επιπλέον υλικό μας παραπέμπει στο Blue Web'n, μια σημαντική βιβλιοθήκη η οποία μας πληροφορεί για εκπαιδευτικούς ιστοτόπους, οι οποίοι είναι κατηγοριοποιημένοι με βάση τα αντίστοιχα γνωστικά πεδία και παρατίθεται σύντομο σχόλιο για το περιεχόμενο του καθενός.
Στο site αυτό βρίσκεται δημοσιευμένο και ένα ελληνικό WebQuest για τις πηγές ενέργειας
http://www.kn.att.com/wired/fil/pages/web40.html
WebQuest δημιουργημένο από δασκάλους για την γεωγραφία της 6ης Δημοτικού
http://users.sch.gr/goumenak/pake08/12_Webquest_
2008-02-22_sfairikothta_EGwebquest/index.htm
Aνακοίνωση σε εκπαιδευτικό συνέδριο στη Βέρροια το 2005 σχετικά με το πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε WebQuest με τη χρήση PowerPoint.
http://www.eduportal.gr/modules.php?name=News&file=print&sid=37.
Το υλικό της εργασίας της Σοφίας (σχολιασμένο από μένα):
Η at&t έχει δημιουργήσει τον ιστότοπο Network Knowledge Explorer, μέσω του οποίου μπορούν οι εκπαιδευτικοί να μοιραστούν ψηφιακό υλικό σχετικά με μαθήματα, webquests, τεχνική βοήθεια κ.α.. Για επιπλέον υλικό μας παραπέμπει στο Blue Web'n, μια σημαντική βιβλιοθήκη η οποία μας πληροφορεί για εκπαιδευτικούς ιστοτόπους, οι οποίοι είναι κατηγοριοποιημένοι με βάση τα αντίστοιχα γνωστικά πεδία και παρατίθεται σύντομο σχόλιο για το περιεχόμενο του καθενός.
Στο site αυτό βρίσκεται δημοσιευμένο και ένα ελληνικό WebQuest για τις πηγές ενέργειας
http://www.kn.att.com/wired/fil/pages/web40.html
WebQuest δημιουργημένο από δασκάλους για την γεωγραφία της 6ης Δημοτικού
http://users.sch.gr/goumenak/pake08/12_Webquest_
2008-02-22_sfairikothta_EGwebquest/index.htm
Aνακοίνωση σε εκπαιδευτικό συνέδριο στη Βέρροια το 2005 σχετικά με το πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε WebQuest με τη χρήση PowerPoint.
http://www.eduportal.gr/modules.php?name=News&file=print&sid=37.
Πέμπτη, Μαΐου 22, 2008
WebQuest, homepage
Επειδή, όπως ήδη γνωρίζετε, ο εισηγητής του όρου είναι ο Bernie Dodge, ξεπερνώντας το φραγμό της γλώσσας, περιηγηθείτε τον ιστότοπό του WebQuest. org και, εκτός των άλλων, δείτε τις αρχές δημιουργίας ενός WebQuest για τα WebQuests.
WebQuest , συνέχεια, για πρακτική εξάσκηση
Σας έχω μιλήσει επανειλημμένα για το πόσο λειτουργικά μπορούν να συνδυαστούν οι τεχνολογίες, με τις οποίες τώρα συμφιλιώνεστε, σε ένα οργανικό σύνολο, όταν κριτήριο είναι η παιδαγωγική αποτελεσματικότητα. Τα εργαλεία γίνονται περιβάλλον και η τεχνολογία υπηρετεί το στόχο μας ενταγμένη οργανικά σ' αυτόν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, τόσο για μας όσο και για τους μαθητές μας, ένας σημαντικός στόχος είναι η απόκτηση πληροφορικής ευχέρειας. Αυτός όμως είναι μόνο ενδιάμεσος στόχος. Η απόκτησή της θα είναι προϋπόθεση για να προχωρήσουμε σε κριτική αποτίμησή της, με βάση το συνολικό έργο μας ως εκπαιδευτικών και των πρωταρχικών στόχων που αυτό θέτει.
Με μια γνωστικής απόχρωσης ορολογία, οφείλουμε, στη φάση αυτή, να δημουργήσουμε νέα νοητικά σχήματα, τα οποία θα περιλαμβάνουν τα εργαλεία του διαδικτύου, του web 2 για παράδειγμα, στον εκπαιδευτικό μας σχεδιασμό.
Επειδή πρόσφατα έχουμε αρχίσει να δουλεύουμε με webquests, χρήσιμο θα ήταν να συλλέξουμε ιδέες άλλων συναδέλφων, οι οποίοι έχουν προχωρήσει σε εφαρμογές με ποικίλες θεματικές, ώστε να αρχίσουμε να διαμορφώνουμε κριτήριο αξιολόγησής τους.
Με την ευκαιρία αυτή, δείτε ένα παράδειγμα που δημιουργήθηκε από τη φιλόλογο Κ. Ασκιανάκη και αφορά σε μια περιήγηση στην Ολυμπία του τότε και του σήμερα. Είναι ένα webquest που φιλοξενείται σε blog. Περιηγηθείτε, σαν να ήσασταν οι μαθητές που υλοποιούν αυτή την ιστοεξερεύνηση και δημοσιεύστε, ως άσκηση 1 , τις παρατηρήσεις σας. Ως άσκηση 2, ανακοινώστε στο blog μας κάποιο άλλο webquest, στα ελληνικά που οι ίδιοι βρήκατε, μέσα από την αναζήτησή σας στο διαδίκτυο.
Πρέπει επίσης, σιγά σιγά, να αρχίσουμε να δημοσιεύουμε τακτικότερα τις σκέψεις που μας δημιουργούνται καθόλη αυτή τη διαδικασία επιμόρφωσης. Είναι ουσιαστικό, για μας τους ίδιους, οι ιδέες μας να αντικειμενοποιούνται και να εκτίθενται. Εξάλλου, τώρα, αυτό γίνεται κυρίως μεταξύ μας.
Περιμένω τα σχόλιά σας.
Με μια γνωστικής απόχρωσης ορολογία, οφείλουμε, στη φάση αυτή, να δημουργήσουμε νέα νοητικά σχήματα, τα οποία θα περιλαμβάνουν τα εργαλεία του διαδικτύου, του web 2 για παράδειγμα, στον εκπαιδευτικό μας σχεδιασμό.
Επειδή πρόσφατα έχουμε αρχίσει να δουλεύουμε με webquests, χρήσιμο θα ήταν να συλλέξουμε ιδέες άλλων συναδέλφων, οι οποίοι έχουν προχωρήσει σε εφαρμογές με ποικίλες θεματικές, ώστε να αρχίσουμε να διαμορφώνουμε κριτήριο αξιολόγησής τους.
Με την ευκαιρία αυτή, δείτε ένα παράδειγμα που δημιουργήθηκε από τη φιλόλογο Κ. Ασκιανάκη και αφορά σε μια περιήγηση στην Ολυμπία του τότε και του σήμερα. Είναι ένα webquest που φιλοξενείται σε blog. Περιηγηθείτε, σαν να ήσασταν οι μαθητές που υλοποιούν αυτή την ιστοεξερεύνηση και δημοσιεύστε, ως άσκηση 1 , τις παρατηρήσεις σας. Ως άσκηση 2, ανακοινώστε στο blog μας κάποιο άλλο webquest, στα ελληνικά που οι ίδιοι βρήκατε, μέσα από την αναζήτησή σας στο διαδίκτυο.
Πρέπει επίσης, σιγά σιγά, να αρχίσουμε να δημοσιεύουμε τακτικότερα τις σκέψεις που μας δημιουργούνται καθόλη αυτή τη διαδικασία επιμόρφωσης. Είναι ουσιαστικό, για μας τους ίδιους, οι ιδέες μας να αντικειμενοποιούνται και να εκτίθενται. Εξάλλου, τώρα, αυτό γίνεται κυρίως μεταξύ μας.
Περιμένω τα σχόλιά σας.
Τετάρτη, Μαΐου 21, 2008
Για να μη νιώθουμε "ξυπόλυτοι στ' αγκάθια" του διαδικτύου
Επειδή, εκτός από τον ενθουσιασμό και την όρεξη για ψάξιμο, επιθυμούμε να αποκτήσουμε και μια κριτική ματιά πάνω στο υλικό και τη δομή του διαδικτύου, ένα χρήσιμο βήμα είναι να γνωρίζουμε τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση του. Βρείτε χρήσιμες πληροφορίες δημοσιευμένες στον ελληνικό κόμβο ασφαλούς διαδικτύου
"Είναι ανοιχτός ο κόσμος;" και σκέψεις σχετικά με το Web 2
Με την ανάρτηση αυτή βρίσκω την ευκαιρία να σας ενημερώσω για έναν ακόμη διαδικτυακό τόπο, ευρωπαϊκής στήριξης στην ηλεκτρονική μάθηση
και να σας προτρέψω να διαβάσετε τα ενδιαφέροντα άρθρα του Richard Straub (2008), "Είναι ανοιχτός ο κόσμος;" και Antonio Bartolomé (2008), "Web 2.0 και Νέα Μαθησιακά Υποδείγματα".
και να σας προτρέψω να διαβάσετε τα ενδιαφέροντα άρθρα του Richard Straub (2008), "Είναι ανοιχτός ο κόσμος;" και Antonio Bartolomé (2008), "Web 2.0 και Νέα Μαθησιακά Υποδείγματα".Ασκήσεις drill and practice
Για να πάρετε μια ιδέα για το πώς μπορείτε να δημιουργήσετε μόνοι σας ασκήσεις εξάσκησης και πρακτικής μπορείτε να επισκεφτείτε την Ελληνική Πύλη Παιδείας > ασκήσεις on-line για τη Δ/θμια εκπ/ση. Υπάρχουν διαθέσιμες ασκήσεις για την αρχαία και νέα ελληνική γλώσσα καθώς και για την ιστορία. Είναι δημιουργημένες με το λογισμικό Hot potatos, το οποίο είναι ελεύθερο για χρήση σε εκπαιδευτικούς σκοπούς και μπορείτε να το κατεβάσετε διαδικτυακά: http://hotpot.uvic.ca/index.htm#downloads
. Αν σας ενδιαφέρει να το χρησιμοποιήσετε έχετε στη διάθεσή σας και οδηγίες χρήσης στα ελληνικά.
Αναμένω τις εντυπώσεις και την κριτική σας, αφού δείτε τις ασκήσεις, δοκιμάσετε να τις συμπληρώσετε και ελέγξετε τη χρησιμότητά τους, ως προς το περιεχόμενο και το είδος εξάσκησης που προσφέρουν. Δημοσιεύστε τις ως σχόλια στην ανάρτηση αυτή.
. Αν σας ενδιαφέρει να το χρησιμοποιήσετε έχετε στη διάθεσή σας και οδηγίες χρήσης στα ελληνικά.Αναμένω τις εντυπώσεις και την κριτική σας, αφού δείτε τις ασκήσεις, δοκιμάσετε να τις συμπληρώσετε και ελέγξετε τη χρησιμότητά τους, ως προς το περιεχόμενο και το είδος εξάσκησης που προσφέρουν. Δημοσιεύστε τις ως σχόλια στην ανάρτηση αυτή.
Τρίτη, Μαΐου 20, 2008
Εκπαιδευτικές μέθοδοι
Ακολουθεί μια σύντομη επισκόπηση των συχνότερων εκπαιδευτικών μεθόδων οι οποίες χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της τυπικής εκπαίδευσης με στόχο τη μετάδοση γνώσεων και την ανάπτυξη δεξιοτήτων και, όπως θα διαπιστώσετε, η μέθοδος project είναι μια από αυτές.
Η μέθοδος 'Project' είναι μια μορφή συλλογικής εργασίας κατά την οποία, μεταξύ των άλλων, οι εκπαιδευόμενοι:
· συναποφασίζουν το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούν και το οποίο πρέπει να σχετίζεται με τα ενδιαφέροντά τους
· οργανώνονται σε ομάδες, θέτουν στόχους, επιλέγουν επιμέρους μεθοδολογίες και σχεδιάζουν το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του προγράμματος
· υλοποιούν τις δράσεις που έχουν προδιαγράψει (π.χ. συλλογή πληροφοριών, παρατήρηση και καταγραφή στοιχείων, κλπ.)
· ανταλλάσσουν πληροφορίες σε τακτά διαστήματα με σκοπό να αλληλοβοηθηθούν
· συζητούν τα προβλήματα που προκύπτουν (οργανωτικά, ερευνητικά, διαπροσωπικά), ώστε να υπάρξει λειτουργική αναπροσαρμογή του προγράμματος
· αυτο-αξιολογούνται σύμφωνα με κριτήρια που οι ίδιοι θέτουν
· Ο ρόλος του εκπαιδευτή/ων είναι συμβουλευτικός και ισότιμος με το ρόλο των εκπαιδευόμενων
· Σημασία σε αυτή τη μέθοδο έχει η διαδικασία διεξαγωγής της, και όχι τόσο το τελικό αποτέλεσμα, καθώς και η ελευθερία έκφρασης που πρέπει να νοιώθουν οι συμμετέχοντες και ο σεβασμός που πρέπει να μάθει να δείχνει ο ένας για τον άλλον.
Επίλυση προβλήματος (Problem solving)
Οι εκπαιδευόμενοι εμπλέκονται στην επίλυση ενός προβλήματος που συχνά απαιτεί και ερευνητική εργασία. Συνήθως το πρόβλημα έχει σχέση με το άμεσο περιβάλλον τους και επιζητείται η καταγραφή των εναλλακτικών λύσεων. Σύμφωνα με τους Καλαϊτζίδη και Ουζούνη (1999), τα στάδια επίλυσης ενός προβλήματος είναι: 1. Προσδιορισμός και τοποθέτηση του προβλήματος, 2. Ανάλυση του προβλήματος, 3. Αναζήτηση λύσεων, 4. Αξιολόγηση των προτεινόμενων λύσεων, 5. Σχεδιασμός της δράσης και 6. Πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων.
Πειραματιμός (Experimentation)
Η μέθοδος αυτή επίσης ασχολείται με την επίλυση ενός προβλήματος που ερευνάται κάτω από συνθήκες που επιτρέπουν την διατύπωση και τον έλεγχο υποθέσεων, την εφαρμογή κάποιας λύσης που έχει επιλεγεί υπό τη μορφή πειράματος και καταγραφής των αποτελεσμάτων του για να ακολουθήσει η εξαγωγή συμπερασμάτων.
Μελέτη περίπτωσης (Case study)
Εξετάζεται μια χαρακτηριστική περίπτωση όπως παρουσιάζεται από την επικαιρότητα και τα μέσα ενημέρωσης και βοηθά στην έκφραση συναισθημάτων, πεποιθήσεων, θέσεων από την πλευρά των εκπαιδευόμενων. Αναλυτικότερα τα στάδια μιας μελέτης περίπτωσης περιλαμβάνουν: την καταγραφή των στόχων, τη συλλογή πληροφοριών, τη μελέτη τους, την ανάλυση και επεξεργασία μέσω συζήτησης μεταξύ διαφορετικών ομάδων και την επίτευξη μιας συμφωνίας για δράση
Προσομοίωση (Simulation)
Καταιγισμός ιδεών (Brainstorming)
Ο καταιγισμός ιδεών είναι μια μέθοδος χρήσιμη για την ανάδειξη των απόψεων και των στάσεων των εκπαιδευόμενων πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Ο εκπαιδευτής παρουσιάζει στους εκπαιδευόμενους το ζήτημα και τους παρέχει μερικά λεπτά προκειμένου να το συζητήσουν και να καταθέσουν τις απόψεις τους. Οι απόψεις αυτές καταγράφονται σε έναν πίνακα και ακολουθεί συζήτηση μέχρι να ιεραρχηθούν (ανάλογα με την αξία τους) οι απόψεις που υποστηρίχθηκαν.
Διάλεξη (Lecture)
Η διάλεξη αποτελεί μέθοδο που χαρακτηρίζει το δασκαλοκεντρικό πρότυπο, δηλαδή τη μετωπική διδασκαλία με τους εκπαιδευόμενους σε έναν παθητικό ρόλο. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για την υλοποίηση ενός προγράμματος, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της εκπαίδευσης ενηλίκων. Τέτοιες προϋποθέσεις είναι: η αξιοποίηση εκπαιδευτικών μέσων και η παράλληλη χρήση μιας άλλης μεθόδου (π.χ. της συζήτησης). Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που το θέμα του προγράμματος είναι δύσκολο και απαιτείται η κατανόηση ορισμένων επιστημονικών εννοιών, η χρήση της διάλεξης μπορεί να εξυπηρετήσει στην αρχική αποσαφήνιση των εννοιών. Όταν οι εκπαιδευόμενοι είναι προετοιμασμένοι για την παρακολούθηση μιας διάλεξης που εξυπηρετεί στην καλύτερη κατανόηση θεμάτων, τότε μπορεί να αποδειχτεί πολύ γόνιμη μέθοδος.
(Για αναλυτικότερη παρουσίαση των μεθόδων αυτών και άλλων και μάλιστα σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική εκπαίδευση,
βλ. http://alkaios.aegean.gr/sppe/plan/planning/step1/gr-unit6.htm)
Βασική βιβλιογραφία για τη μέθοδο Project
Frey K., Η μέθοδος Project. Μια μορφή συλλογικής εργασίας στο σχολείο, ως θεωρία και πράξη, εκδ. Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1986
Χρυσαφίδης Κ., Βιωματική -επικοινωνιακή διδασκαλία. Η εισαγωγή της μεθόδου project στο σχολείο, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 1994
Katz L. & Chard S., Η Μέθοδος Project: Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας των παιδιών προσχολικής ηλικίας, εκδ. Ατραπός, Αθήνα 2004
Επίσης στις παρακάτω σελίδες μπορείτε να βρείτε επιπλέον χρήσιμο υλικό σχετικά με τη μέθοδο project:
Γενική θεώρηση και διάκριση των τεσσάρων βασικών σταδίων της διαδικασίας
Θεωρητικό πλαίσιο, δομή της μεθόδου και κριτική αποτίμηση
Συνοπτική παρουσίαση του θεωρητικού πλαισίου και παραδείγματα
Δευτέρα, Μαΐου 19, 2008
Μπαίνουμε στο ειδικό μέρος
Επειδή από αυτή την εβδομάδα μπαίνουμε στο ειδικό μέρος, φροντίστε όλοι να διαθέτετε στο stick σας το αρχείο με την ύλη και να αρχίσετε, έστω και "διακριτικά", να του ρίχνετε μια ματιά.
Το πρώτο μέρος θα το αφιερώσουμε στη ν.ε. γλώσσα, γι' αυτό αρχίστε να σκέφτεστε, με βάση τα διδακτικά εγχειρίδια που γνωρίζετε καλά γιατί τα διδάξατε πρόσφατα, σημεία για τη διδασκαλία των οποίων θα θέλατε να διαθέτετε μια εναλλακτική λύση.
Το πρώτο μέρος θα το αφιερώσουμε στη ν.ε. γλώσσα, γι' αυτό αρχίστε να σκέφτεστε, με βάση τα διδακτικά εγχειρίδια που γνωρίζετε καλά γιατί τα διδάξατε πρόσφατα, σημεία για τη διδασκαλία των οποίων θα θέλατε να διαθέτετε μια εναλλακτική λύση.
Κυριακή, Μαΐου 18, 2008
Προετοιμάζουμε μαθητές για ...
Προετοιμάζουμε μαθητές για επαγγέλματα που δεν υπάρχουν ακόμα και για να λύσουν άγνωστα προβλήματα και όμως εμείς είτε κάνουμε ότι δεν το ξέρουμε, είτε δεν είμαστε έτοιμοι ούτε γι' αυτό
Θα πρέπει όμως να συνειδητοποιήσουμε ότι διδάσκουμε στον 21 αι.
(το βίντεο το βρήκα στο blog http://estamou.blogspot.com/όπως και στο http://blog.edu.gr/archives/8)
Δημιουργία κόμικ στο διαδίκτυο
Θυμάστε που όταν μιλήσαμε για την παιδαγωγική χρήση του επεξεργαστή κειμένου ένα από τα χρήσιμα σημεία που επισημάναμε είναι ότι μπορεί να προτρέψει τους μαθητές μας στη δημιουργία διαλογικών κειμένων και γενικότερα να υποβοηθήσει τη δημιουργική γραφή; Το πρόβλημα θα ήταν περισσότερο το να βρούμε τις κατάλληλες εικόνες. Αν όμως μπορούσαμε να στήσουμε, μέσω του διαδικτύου, ένα κόμικ, μεταφέροντας, για παράδειγμα, με τη βοήθειά του ένα κείμενο σε διαλογική μορφή;
Σε περίπτωση που η ιδέα σας φαίνεται χρήσιμη και ενδιαφέρουσα το εργαλείο υπάρχει ήδη και είναι απλό στη χρήση του.
Δοκιμάστε το Witty comics : με ένα κλικ μπορείτε να διαλέξετε το σκηνικό, με ένα ακόμη το πρόσωπο που μιλάει και στη συνέχεια το συνομιλητή του και μετά να γράψετε το κείμενο που αντιστοιχεί σε κάθε συνομιλητή. Τόσο απλό!! Εάν βέβαια θελήσετε να σώσετε τη δοκιμή σας πρέπει να εγγραφείτε στο site, αλλά κι αυτό είναι τόσο απλό όσο το να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό email (ε! αυτό το ξέρουμε τώρα πώς γίνεται, έτσι δεν είναι;).
Προτείνω πάντως ανεπιφύλακτα να επισκεφτείτε τον ιστότοπο, ακόμη και δίχως εγγραφή, ίσως η δοκιμή να σας πείσει.
Κι αν νιώσετε να ανοίγει η όρεξή σας, υπάρχουν κι άλλοι ιστότοποι διαθέσιμοι:
Σε περίπτωση που η ιδέα σας φαίνεται χρήσιμη και ενδιαφέρουσα το εργαλείο υπάρχει ήδη και είναι απλό στη χρήση του.
Δοκιμάστε το Witty comics : με ένα κλικ μπορείτε να διαλέξετε το σκηνικό, με ένα ακόμη το πρόσωπο που μιλάει και στη συνέχεια το συνομιλητή του και μετά να γράψετε το κείμενο που αντιστοιχεί σε κάθε συνομιλητή. Τόσο απλό!! Εάν βέβαια θελήσετε να σώσετε τη δοκιμή σας πρέπει να εγγραφείτε στο site, αλλά κι αυτό είναι τόσο απλό όσο το να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό email (ε! αυτό το ξέρουμε τώρα πώς γίνεται, έτσι δεν είναι;).
Προτείνω πάντως ανεπιφύλακτα να επισκεφτείτε τον ιστότοπο, ακόμη και δίχως εγγραφή, ίσως η δοκιμή να σας πείσει.
Κι αν νιώσετε να ανοίγει η όρεξή σας, υπάρχουν κι άλλοι ιστότοποι διαθέσιμοι:
- Toondo - http://www.toondoo.com/Home.on
Με πολλά πρωτότυπα έτοιμα σενάρια κόμικ - Kerproof - http://www.kerpoof.com/
Κόμικ για εκπαιδεύση - Mai’Nada - http://www.mainada.net/comics/
Για όσους μπορούν να σχεδιάσουν κόμικ σε σκίτσο. - Bubblr - http://www.pimpampum.net/bubblr/
Δημιουργία κόμικ με φωτογραφίες που έχετε ήδη ανεβάσει στο flickr - Comiqs - http://comiqs.com/
Με δυνατότητα να ανεβάσετε τις δικές σας φωτογραφίες - Gnomz - http://en.gnomz.com/
Ζωηρά κόμικ
Επανέρχομαι για wikis και blogs
Επειδή δεν φαίνεται ακόμη να πειστήκατε, ώστε να διαθέσετε από τον πολύτιμο χρόνο σας για να συμφιλιωθείτε με τη χρήση των blogs και των wikis, ίσως τα παρακάτω σας βοηθήσουν να συνειδητοποιήσετε τη σημασία της άτυπης εκπαίδευσης και των προνομίων που μπορεί να προσφέρει η διδακτική αξιοποίησή της.
Blogs για αρχαρίους
Τα wikis σε απλά ελληνικα
Blogs vs Wikis!!! (Nixon vs JFK)
Αρθρο του Ν. Δαπόντε: Το Ιστολόγιο (Blog): μόδα ή "παιδαγωγικό εργαλείο";
Blogs για αρχαρίους
Τα wikis σε απλά ελληνικα
Άρθρο του Μ. Τσιμιτάκη στην Καθημερινή: Ο μαυροπίνακας στο χρονοντούλαπο. Οθόνες αφής και δίκτυα στο σχολείο του μέλλοντος
Blogs vs Wikis!!! (Nixon vs JFK)
Αρθρο του Ν. Δαπόντε: Το Ιστολόγιο (Blog): μόδα ή "παιδαγωγικό εργαλείο";
Για να κατεβάσετε video από ιστοσελίδες
Ένα ελεύθερο λογισμικό που σας επιτρέπει να κατεβάστε video από ιστοσελίδες που επισκέπτεστε, όπως για παράδειγμα από το YouTube, είναι το RealPlayer, το οποίο μπορείτε να κατεβάσετε πατώντας εδώ.
Στα νέα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνεται και η δυνατότητα να εγγράψετε το video απευθείας σε cd ή dvd. Βέβαια, με το ίδιο λογισμικό μπορείτε να αναπαράγετε στον υπολογιστή σας μουσική ή video που έχετε ήδη αποθηκευμένα.
Στα νέα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνεται και η δυνατότητα να εγγράψετε το video απευθείας σε cd ή dvd. Βέβαια, με το ίδιο λογισμικό μπορείτε να αναπαράγετε στον υπολογιστή σας μουσική ή video που έχετε ήδη αποθηκευμένα.
Σάββατο, Μαΐου 17, 2008
Ιοί και πώς να τους αντιμετωπίσετε
Στο site http://www.virus.gr/portal/ θα βρείτε πληροφορίες σχετικά με τους ιούς των Η/Υ και βοήθεια για να τους αντιμετωπίσετε.
Ελεύθερα λογισμικά προστασίας : AVG (Free basic antivirus and antispyware protection for Windows, Avast (Free avast! antivirus 4.x Home Edition, anti-spyware & anti-rootkit for Windows)
Ελεύθερα λογισμικά προστασίας : AVG (Free basic antivirus and antispyware protection for Windows, Avast (Free avast! antivirus 4.x Home Edition, anti-spyware & anti-rootkit for Windows)
Πέμπτη, Μαΐου 15, 2008
ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΤΥΠΟΙ ΑΡΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ
Η επέκταση αρχείου (file extension) είναι οι τελευταίοι χαρακτήρες που ακολουθούν μετά την τελεία το όνομα ενός αρχείου και είναι ενδεικτικοί του προγράμματος με το οποίο δημιουργήθηκε το αρχείο ή του είδους του αρχείου (αρχεία κειμένου, ήχου, εικόνας, βίντεο).
Ακολουθούν μερικοί τύποι αρχείων τους οποίους συναντούμε συχνά
| Είδος αρχείου | Επέκταση |
| Microsoft Word | doc |
| Microsoft Excel | xls |
| Microsoft PowerPoint | ppt |
| Adobe Portable Document Format | pdf |
| Shockwave Flash | swf |
| Αρχεία κειμένου | txt, rtf |
| Αρχεία εικόνας/γραφικών | gif, jpg, png, mng |
| Αρχεία βίντεο | avi, dat, mpeg, swf, flv, Xvid, DivX, mov, mp4, 3pg |
| Αρχεία ήχου | Wav, mp3, wma, m3u, mid |
Πολυτονικοί χαρακτήρες 2
Ενώ άλλοι προτιμούν αυτόν, εσείς μπορείτε να διαλέξετε ή να τυπώσετε και τους δύο.
| Τονισμός και πνεύμα | Πλήκτρα | Περιγραφή πλήκτρου |
| Τόνος | ; | Ελληνικό ερωτηματικό |
| Οξεία | q | |
| Περισπωμένη | [ | Αριστερή αγκύλη |
| Βαρεία | ] | Δεξιά αγκύλη |
| Διαλυτικά | : | Άνω-κάτω τελεία |
| Ψιλή | ' | Απόστροφος |
| Δασεία | " | Εισαγωγικά |
| Ψιλή-Οξεία | / | Δεξιά κάθετη |
| Δασεία-Οξεία | ? | Αγγλικό ερωτηματικό |
| Ψιλή-Βαρεία | \ | Αριστερή κάθετη |
| Δασεία-Βαρεία | | | Κάθετη ράβδος |
| Ψιλή-Περισπωμένη | = | Ίσον |
| Δασεία-Περισπωμένη | + | Συν |
| Διαλυτικά-Τόνος | AltGr + ; | |
| Διαλυτικά-Οξεία | ~ | "Περισπωμένη" |
| Διαλυτικά-Βαρεία | ` | "Βαρεία" |
| Διαλυτικά-περισπωμένη | AltGr + ` | |
| Μακρό | - | Πλην |
| Βραχύ | _ | Υπογράμμιση |
| Υπογεγραμμένη | { | Αριστερό Άγκιστρο |
| Υπογεγραμμένη-Οξεία | AltGr + q | |
| Υπογεγραμμένη-Περισπωμένη | AltGr + [ | |
| Υπογεγραμμένη-Βαρεία | AltGr + ] | |
| Υπογεγραμμένη-Ψιλή | AltGr + ' | |
| Υπογεγραμμένη-Δασεία | AltGr + " | |
| Υπογεγραμμένη-Ψιλή-Οξεία | AltGr + / | |
| Υπογεγραμμένη-Ψιλή-Περισπωμένη | AltGr + = | |
| Υπογεγραμμένη-Ψιλή-Βαρεία | AltGr + \ | |
| Υπογεγραμμένη-Δασεία-Οξεία | AltGr + ? | |
| Υπογεγραμμένη-Δασεία-Περισπωμένη | AltGr + + | |
| Υπογεγραμμένη-Δασεία-Βαρεία | AltGr + | | |
| Άνω τελεία | Shift + AltGr + } | |
| Αποσιωπητικά | AltGr + . | |
| Εισαγωγικά-άνοιγμα | AltGr + [ + Space | |
| Εισαγωγικά-κλείσιμο | AltGr + ] + Space | |
| Τόνος αριθμητικού (α´, β´ κλπ.) | AltGr + q + Space | |
| Απόστροφος αριστερή | AltGr + ' + Space | |
| Απόστροφος δεξιά | AltGr + " + Space | |
Επίπλέον χαρακτήρες
| Ονομασία | Συνδυασμός | |
| Ϛ | Στίγμα | AltGr + 1 |
| Ϟ | Κόππα | AltGr + 2 |
| Ϡ | Σαμπί | AltGr + 3 |
| £ | Λίρα | AltGr + 4 |
| § | Τμήμα | AltGr + 5 |
| ¶ | Παράγραφος | AltGr + 6 |
| ¤ | Πίνακας | AltGr + 8 |
| ¦ | Φίλτρο | AltGr + 9 |
| ° | Μοίρες | AltGr + 0 |
| ± | Συν-Πλην | AltGr + - |
| ½ | Ένα Δεύτερο | AltGr + = |
| € | Ευρώ | AltGr + e |
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)